टो_फू_बाई_फू

Facebook चे बोटावर मोजण्याइतके जे फायदे आहेत त्यातला एक म्हणजे तिथले वेगवेगळे food groups. स्वयंपाक करायला खूप आवडते असे नाही पण नवीन गोष्टी करून बघायला मला आवडतात आणि त्यासाठी म्हणून काही food groups join करून ठेवलेत.

तर नवीन पदार्थ सोडून कधी कधी तिकडे अफलातून kitchen gadgets बद्दल पण कळते. “वाह, असंही काही जगात अस्तित्वात आहे वगैरे” साक्षात्कार होण्यापर्यंत ठीक आहे. पण घेऊया-का-हे हा किडा जर डोक्यात शिरला की संपला विषय! 😁

तर असंच एकदा टोफू maker दिसतो.

आणि मग होतं विचारमंथन सुरू.. “वाह, पनीर छान बनतेय की हे वापरून.”

“घेऊया का?”

“Perfect ठोकळा बनतोय. ते कापड वापरून दरवेळी amoeba असल्यासारखा नवीन आकार बनतो. Cheesecloth घ्या, त्यावर पोळपाट, खलबत्ता वजन म्हणून ठेवा ही कटकट नाही! आटोपशीर काम दिसतंय एकदम! स्वच्छ करायला सोपे, dishwasher safe पण आहे!”

“Worth आहे? बनत असेल का नक्की हवं तसं?मग काय, आता इतक्याजणी भरभरून recommend करत आहेत म्हणजे नक्कीच चांगले results मिळत असणार.”

“आणि शिवाय घरात सगळ्यांना पनीर खूप आवडतं. होईल होईल, खूप वापर होईल.”

आता एवढं मंथन करूनही त्यातून “कितीही मस्त असला तरी हे must च आहे” असं feeling काही केल्या येत नसतंय. 😂

मग? मग मी मोर्चा नवरोबाकडे वळवते. काय होतं ह्यातून तर –
१. Rubber ducking साठी नवऱ्या व्यतिरिक्त उत्तम candidate कुणी असूच शकत नाही. तुम्ही बोलत रहाता आणि तो judge न करता (कारण त्यासाठी बायको म्हणतेय ते सगळे नीट ऐकायला लागते) ऐकत राहील्यासारखे करतो. अन् त्यातून मग तुम्हाला तुम्हाला हवेच असलेलं उत्तर अगदी सहज मिळते. आणि
२. फसलीच अगदी खरेदी तर तुला विचारूनच घेतलं होतं ना हे म्हणता येतं. एकटीला उगाच अपराधी वगैरे वाटत नाही. 😁😁

त्याच्या चेहऱ्यावर मात्र असतात नेहमीप्रमाणे असे जेव्हा केव्हा होते त्यावेळचे निरपेक्ष निर्विकार भाव! 😂

तर मग, नवऱ्यासोबत असा व्यवस्थित विचार विनिमय करून मी अमेझॉन च्या बाजारात जाऊन पुन्हा एकदा नीट-विचारपूर्वकच-करतोय-आपण-सगळं हे स्वत:लाच समजावण्यासाठी फक्त आणि फक्त चांगल्या reviews वर focus करत एकदाचा तो टोफू maker मागवते.

पुढे? वाट बघणं ही phase. पण आजकाल ह्या ऑनलाईन झटपट delivery प्रकारामुळे वस्तू घरी येण्याची वाट बघण्याची जी मजा होती तीच नामशेष होत चालली आहे. मेंदूला पूर्ण जाणीव व्हायच्या आत वस्तू दारावर हजर! पॅकेज बघून दोन क्षण विचार करायला लागतो की “काय मागवलं होतं बरं आपण?”

तर असो. At least, हातात वस्तू आल्यावर आनंद लहरी निर्माण करणारा जो काही मेंदूचा भाग आहे तो अजूनही तसा बऱ्यापैकी शाबूत आहे ह्याची खात्री ते टोफू maker हातात घेतल्यावर बऱ्यापैकी होते! सगळं कसं perfect दिसतंय आणि नक्कीच उपयोगी आहे हे नवऱ्याला पुन्हा एकदा ऐकवून होतं माझं. त्याच्या चेहऱ्यावर अजूनही तेच निरपेक्ष निर्विकार भाव!😂

मुलगा तेवढा नेहमीप्रमाणे आईच्या उत्साहात सामील होतो ते अजब instrument बघून. User manual वाचायचा त्याचा खास छंद तो जोपासून घेतो. एक एक spare part चा अभ्यास करून घेतो. त्याच्या शेंडेफळ बहिणीला मात्र bubble wrap शिवाय इतर कश्यात interest नसतोच.

आणि मग, रात्रीचे ८ वाजले असेल तरी आणि मघाशीच regular weekday च्या सर्कशीमुळे तुम्ही कसे थकले आहात हे लाख गाऊन झालेलं असलं तरी तो टोफू maker तुम्हाला आता ह्याच क्षणी वापरायचा असतो. “किती असा वेळ लागतो नाही पनीरला set करायचा वेळ कमी केला तर?” नवऱ्याच्या चेहऱ्यावर नेहमीप्रमाणे निरपेक्ष निर्विकार भाव! 😂

अन् मग पुढे कधी ते दूध उकळून, व्हिनेगर सामावून घेऊन नवीन रुपात त्या टोफू maker मध्ये जाऊन बसतं ते मला कळत सुद्धा नाही. एकाचवेळी एकीकडे माझं लक्ष त्या अर्जूनासारखं फक्त आणि फक्त काय योग्य वस्तू मागवली आहे ह्या ठाम मतावर केंद्रित असते आणि दुसरीकडे चित्त शेखचिल्ली सारखे आता मी कसे regular फक्त घरी आणि घरीच बनवणार पनीर असा विचार करत काल्पनिक कल्पनाविश्वात रमत असते. 😁

सकाळी पनीर ready असते. अर्थात व्यवस्थितच! आणि पनीर भूर्जीपण त्याच दिवशी. जरा जास्तच चविष्ट बनते, अर्थातच! नवऱ्याच्या चेहऱ्यावर तेच निरपेक्ष, निर्विकार भाव. 😂

कॅलेंडरची पानं उलटत राहतात. पनीर बनत रहाते. आता तो टोफू maker रोजच्या सर्कशीचा भाग बनून जातो, नावीन्य संपतं.

अन् मग तुम्हाला जाणवतं. अरे, हवं तसं firm बनतच नाही ह्यात पनीर, पाणी हवं तसं drain च होत नाही, पुरेसं pressure किंवा वजन पडतच नाही springs मुळे. पोळपाट किंवा खलबत्ता कसा चांगला. 😁 आकार maker वाला आणि pressure खलबत्त्यावालं हवं म्हणून तुम्ही एकदा त्या टोफू maker वर extra वजनाचे प्रयोग ही करून बघता. पण नाही, कुठलीही भाजी बनवा त्या पनीरची, शेवटी बनते ती भूर्जीच. तसेच सॉफ्ट बनत रहाते ते पनीर.

शेवटी तुम्ही अमिबाचा आकार का असेना, दरवेळी आता पनीर भुर्जी नको म्हणून गड्या-आपला-पोळपाट-खलबत्ता-बरा म्हणून टोफू maker ला नेहमी न लागणाऱ्या वस्तूंच्या कप्प्यात जागा करून देता.

नवऱ्याच्या हे लक्षात येताच मी – “अरे, भूर्जीसाठी मस्त बनतं त्यात पनीर. कधीतरीच लागतं मग ते.” 😂😂

आणि इतके दिवस निरपेक्ष निर्विकार असणाऱ्या नवऱ्याच्या चेहऱ्यावरचे भाव बदलतात. नुसते एक स्मित. That gadget wasn’t that useless after all. It failed to make a firm paneer, but it did make my husband smile!!

So that was a good investment. योग्यच होता निर्णय माझा! 🤣🤣🤣

#टो_फू_बाई_फू

 

माणिक पैंजण…

म्हणजे असं..

खायला काय बनवायचं ह्या डोक्याचा भुगा करणाऱ्या विचाराने आधी झपाटून घ्या. मग घरातल्या सदस्यांचे जनमत वगैरे घ्या..मग ठरलेला मेनू निगुतीने बनवा..मग जेवण करा. ह्याचसाठी-केला-होता-सगळा-अट्टाहास असे असले तरी हा सगळ्यात कमी वेळ घेणारा टप्पा असतो संपूर्ण मालिकेतला.

आणि मग..भांडी आवरा, किचन आवरा, लख्ख करा (इथे प्रत्येक गृहिणीची व्याख्या आणि निकष वेगवेगळे)
आणि मग जो येतो तो अजुन कठीण टप्पा..शिल्लक राहिलेल्या पदार्थांचे व्यवस्थापन!
कारण कितीही मोजून मापून करायचं म्हटलं तरी बनवताना तुम्हाला भूक लागलेली असल्यामुळे तुमच्या गणिताचे बारा वाजणारच असतात..

तर.. खूप उरलं तर एकवेळ पुढच्या वेळच्या जेवणाचा किमान निम्मा प्रश्न तरी सुटतो..पण वाटी, अर्धी वाटी असे अस्तित्व जर ते पदार्थ शिल्लक ठेऊन गेले तर खरा ताप सुरू होतो..

व्यवस्थित मापाचे फ्रिजमध्ये ठेवता येतील असे डबे, भांडी, झाकणं शोधा..कितीही असली तरी कमीच पडतात ही..त्यामुळे शोधता शोधता ह्या वर्गाचा स्टॉक अजून भांडी आणून वाढवावा वगैरे प्लॅन तुमच्या डोक्यात आकार घ्यायला सुरुवात करतात..तर असो..

आणि मग पुढचा कठीण टप्पा (पातळी वाढतच जाते ही)..
जे-का-उरले-सुरले-त्यासी-म्हणे-जो-आपुले ह्या उक्तिसाठीच ज्याने स्वतःचे जीवन वाहून घेतलेले असते त्या फ्रिज मध्ये जागा शोधा, नसेल तर निर्माण करा. अशक्य-काहीही-नसतं असा आत्मविश्वास निर्माण करणारा अनुभव असतो हा!!
त्या फ्रिजची लोकल, पी एम टी वगैरे झालेली असते कधी कधी. तरी थोडं सरकून घ्या, adjust करा म्हणत म्हणत येणारे आत येतच राहतात. अपग्रेड मारून त्याची मेट्रो करावी म्हणून मोठा फ्रिज घेतला तरी ह्या परिस्थितीत सुधारणा होणे शक्य नसते..

तर ही सगळी कसरत करून तुम्ही स्वत:ची पाठ थोपटून घेत निदान त्या वेळेसाठी तरी किचनला राम-राम म्हणता..पुढच्यावेळी येणाऱ्या गहन प्रश्नांना खंबीरपणे सामोरं जाण्यासाठी..

आणि मग पुढच्या जेवणाची वेळ होते…
काय बनवावं म्हणून तुम्ही फ्रिज उघडता (जसे तुम्हाला आत जे काही आहे ते बघून तो तुम्हाला पर्याय सुचवणार असतो 😂)
तर आधीचा प्रत्येक बॅकलॉग “मैं यहाँ हू, यहाँ हू, यहाँ हू, यहाँ!!!!” गात तुमचे लक्ष वेधून घेण्याचा प्रयत्न करत असतो.. (एवढ्या गदारोळातही मनातल्या मनात तुम्ही: “कुठल्या फिल्म मधलं बरं हे गाणं? हा.. वीर झारा, झारा..स्वयंपाक करतानाच सुचलं असेल हे नाव, ज्याने कुणी काढला त्याला”..म्हणजे का-ही-ही 😂😂)

स्टॉक टेकिंग झाल्यावर तुम्ही तुम्हाला तुमच्या आजी, आई, मावशी अश्या समस्त अनुभवी मंडळींकडून वारश्यात मिळालेली क्रिएटिव्हीटी वापरायची ठरवता. अश्यावेळी जनमत वगैरे घेण्याच्या भानगडीत पडायचं नसतं हा सुज्ञपणा तुम्हाला हळू हळू येतोच. 😂

तर भाजी, वरण वर्गाचे नुतनीकरण करुन थालिपीठं बनवायची. हे इतकं बिंबवलं गेलं आहे की सकाळी ताटात थालीपीठ बघितलं की माझा एक मावसभाऊ त्याच्याही नकळत विचारतो, “रात्री काय होतं जेवायला?” 😂
पोळ्या असल्या तर फोपो (फोडणीची पोळी). काळासोबत वाटचाल करत त्या पोळ्यांचा चीज वगैरे उपलब्ध असले तर quesadilla ही बनून जातो कधी कधी. पण ते शक्य नसलं तर फोपो जिंदाबाद.
भाताला फोडणी लागते, तर कधी दहीभात वगैरे.

आता पुढचा टप्पा..
कौशल्यपूर्ण मार्केटिंग करून रेनोवेशन खपवणे, आणि जमलेच तर पुढच्या वेळेसाठी लोकप्रियता निर्माण करणे..
मागे मला फेसबुकवर एका महाराष्ट्रीयन पदार्थांच्या ग्रुपमूळे फोपोला “माणिकपैंजण” असेही catchy नाव आहे हे कळले आणि त्या नावाखाली मी मुलाला फोपो खपावायचा प्रयत्न केला होता. पण त्याने “आई, हा तर कुस्करा आहे पोळ्यांचा” म्हणून पुढच्याच क्षणी माझा प्रयत्न हाणून पाडला. 🙄 असो..

तर असे नवे रूप घेऊन आलेले पदार्थ जर घरातल्या सदस्यांनी वाह वाह करत फस्त केले तर आकाश फक्त दोन-चार बोटं उरतं तुम्हाला. पण तसे होत नाहीये असे चित्र तयार व्हायला लागले की धाकधूक सुरू होते संपतील की नाही ह्याची. कारण जन्म-मरणाच्या फेऱ्याचे माहीत नाही पण ह्या उरण्या-संपवण्याच्या चक्रातून एक दिवस जरी मुक्ती मिळाली तरी जन्माचे सार्थक झाल्यासारखे वाटते.
मलाही आणि अर्थात त्या फ्रिजलाही.
मोकळा श्वास घेतो मग आम्ही हे असलं काही कल-हो-ना-हो म्हणत 😂

आणि कदाचित अश्याच एका जन्म सार्थकी लागलेल्या दिवशी कुठल्यातरी गृहिणीने फोपोचे नामकरण माणिक पैंजण असे केले असेल 😂😂

तळटीप – संदर्भात फक्त श-श-श-श-शारुखचे पिक्चर येणे हा निव्वळ योगायोग आहे 😂

 

पास्ताताप

तुम्ही पास्ता बनवायला घेता. ह्यावेळी एकदम authentic इटालियन पद्धतीनेच बनवायचा, अजिबात देसी touch द्यायचा नाही हे पक्के ठरवून.

गॅसवर भांडं ठेऊन त्यात तेल ओतताच हाताला muscle memory आपोपाप मसाल्याच्या डब्याकडे घेऊन जाते आणि काही कळायच्या आत जीरे-मोहरी तडतडत सुटतात. तुम्ही डोक्याला हात मारून घेता.

आता झाले गेले पास्त्याला मिळाले म्हणत इथून पुढे तुम्ही सावध रहाण्याचं ठरवता. इतर जिन्नस घालून झालेले असतात आणि शिजवलेला पास्ता तेवढा एकत्र करणार इतक्यात नवरा “तिखट कर बरं का” आणि “गरम मसाला पण घाल, पास्ता असला म्हणून काय झालं” म्हणत तुमचा बेत अक्षरशः हाणून पाडण्यासाठी entry मारतो.

त्याची फरमाईश ऐकताच तुम्हाला Queen मधला कंगनाचा इटालियन शेफ सोबतचा scene आठवतो. त्याच्या इटालियन dish मध्ये वरून अजून काय काय टाकून आहे त्या पदार्थाला कसे चविष्ठ बनवता येईल हे ऐकून तो भयंकर चिडतो. त्याचं ते why-do-you-Indians-put-chilli-in-everything ओरडणं मला आता अगदी स्पष्ट ऐकायला येत असतं. पण त्याच्या ओरडण्याकडे total दुर्लक्ष करत मी तिखट, मसाला, धणेपूड वगैरे सगळं घालून एव्हाना मोकळी झालेली असते.

इकडे मंद आचेवर मसाल्याचे flavors पास्त्यात मुरत जातात आणि तिकडे तो शेफ थयथयाट करत राहतो. बिचारा!
आणि कितीही पश्चाताप होत असला तरी आता तसाही ट्रॅक सुटलाच आहे तर वरून कोथिंबीर वगैरे घालायलाही काही हरकत नसतेच.

जेवायला वाढतांना मनातल्या मनात मी २ गोष्टी ठरवते..
पुन्हा एकदा Queen बघायचा आणि पुढच्या वेळी खरंच इटालियन पास्ता बनवायचा..😂

पुढच्यावेळी पुन्हा हेच ठरवण्यासाठी..

 

कोSहम..

एक कथा वाचण्यात आली. साधारण अशी काहीशी..

डासांच्या एका घोळक्यात एक डास इतरांपेक्षा आकाराने मोठा असतो. त्यामुळे घोळक्यातले इतर डास एकमताने त्याची राजा म्हणून निवड करतात. अन् मग राजा सामान्य डासांसोबत कसा राहणार म्हणून त्याची प्रजा त्याच्यासाठी महाल शोधायचे ठरवते. शेवटी एका अजस्त्र हत्तीच्या कानाची निवड महाल म्हणून केली जाते. डास राजा ऐटीत निघतो. प्रवेश करताना हत्तीला म्हणतो “मी आता तुझ्या कानात रहाणार हे तुझं भाग्यच आहे.” हत्तीला मात्र त्याची ही भुणभूण काही ऐकायला येत नाही.

बराच काळ राजा वास्तव्य करतो हत्तीच्या कानात. मग प्रजेला वाटतं, राजाला अजुन मोठा महाल द्यायला हवा. म्हणून इतर कुठेतरी राजासाठी मोठा महाल शोधण्यात येतो. हत्तीचा कान सोडून जातांना डास पुन्हा अभिमानाने हत्तीच्या कानात बडबडतो, “मी आता नवीन जागी जातो आहे, मी इथे राहिल्यामुळे तुझ्या जन्माचे सार्थक झाले.” हत्तीला अर्थातच काहीच ऐकायला जात नाही. मात्र.. ह्यावेळी, डासाची भुणभुण जाणवल्यामूळे हत्ती नकळत कान फडफडवतो आणि डासांचा राजा प्रजेसकट तिथेच धारातीर्थी पडतो.

हत्तीच्या गावी ह्यातले काहीही एक नव्हते..ना डासाचे येणे, ना त्याचे जाणे, ना त्याच्या घोळक्यात त्याचे राजा असणे.

विचारात पाडणारी कथा आहे, नाही?

म्हणजे, इतरांपेक्षा मोठा आहे म्हणून त्याच्या बांधवांना आणि म्हणून मग स्वतः त्यालाही तो कुणीतरी विशेष आहे अशी त्या डासाची समजूत होते आणि त्याप्रमाणे तो वागायला लागतो. त्याचे अस्तित्व बाकी विश्वाच्या पसाऱ्यात नगण्य असले तरी. वास्तविकतेची जाणीव त्याला होतच नाही. आणि स्वतः महान असल्याचा गर्वच त्याच्या अंताला शेवटी कारणीभूत ठरतो.

हे तात्पर्य अगदी सहज येते डोक्यात.

आपण वेगळे आहोत ह्या feel-good विचारानेच संपूर्ण आयुष्य आनंदाने व्यतित केलं त्याने. अज्ञानात सुख म्हणतात ते कदाचित हेच.

आपल्या आजूबाजूला अनेक व्यक्ती बघायला मिळतात नाही अश्या? आपल्याच विश्वात मस्त. वास्तविकता काहीतरी वेगळी आहे किंवा असू शकते हे त्यांच्या गावीही नसतं. बऱ्याचदा तेवढा विचार करत बसण्याच्या फंद्यात त्यांना पडायचं नसतं. मजेत जगतात अशी लोकं.

ह्या उलट, इतर काही लोक स्वतः जमावापासून वेगळे असूनही सतत आहे त्यापेक्षा वास्तव अजुन वेगळे असू शकते ह्या शंकेने आयुष्य विचार करण्यात घालवतात. मनमोकळं जगणं ह्यांना जमत नाही, कधीच. स्वतःभोवती नेहमी एक अदृष्य कुंपण घेऊन जगत रहातात. ह्यांच्या संघर्षाचा pattern च वेगळा.

आणि मग उरतात ते काही तुरळक लोक, अगदी तुरळक, ज्यांना ह्या दोन्ही गोष्टींचा सुवर्णमध्य साधायला जमलेला असतो. स्वतःतलं वेगळेपण आणि जगतांना गवसणारे वास्तव समजून घेत त्यातून वाट काढत आनंदाने जगतात हे लोक. कुठे थांबायचं, कुठे चालायचं आणि कुठे धावायचं ह्याची ह्यांना पूर्ण कल्पना असते, भक्कम आत्मविश्वास खरंतर.

अर्थात सुरुवातीला ह्यांच्याही गावी हत्ती नसतोच, पण जिज्ञासा असते हत्ती असेल का ह्याची. आणि तयारी असते त्याला शोधण्याची. आणि तो गवसला तरी त्याचं विराट रूप अंगावर येऊ न देण्याची, बुजून न जाण्याची हिम्मतही! अर्थात खूप मोठा प्रवास करून इथवर पोचत असतील हे लोक, आत आत नेणारा, हलवून सोडणारा. साधनाच एकप्रकारची.

“कोSहम” चा उलगडा ह्यांना झालेला असतो.

हे खरे राजे किंवा राण्याही. स्वतःचं राजेपद सिद्ध करायला ह्यांना महाल वगैरेची गरज भासत नाही. त्यामुळे हत्तीचा कान फडफडून धारातीर्थी पडायचा प्रश्नच उद्भवत नाही. 🙂

 

.. पत्र हरवलं..

मेलबॉक्स तपासणं हे एक अतिशय कंटाळवाणं काम आहे इकडे. भारंभार जाहिराती, promotional offers ची रद्दी नुसती.. त्यांची भाषा अशक्य आपुलकी आणि अतिशय काळजीच्या स्वरात करण्याच्या नादात एवढी कृत्रिम आणि कोरडी वाटते की अक्षरं आता गळून खाली पडतील असे वाटून जाते वाचता वाचता. महत्त्वाच्या गोष्टी तश्याही आजकाल फोन किंवा इमेलने कळवल्या जातात, त्यामुळे नाही check केले ‌वेळच्या वेळी तरी फार काही बिघडत नाही. थोडक्यात चमत्कारिक असं काही निघत नाही त्या पेटाऱ्यातून. त्यामुळे ‘अनपेक्षित’ असा शिक्का मारलेला आनंद गवसण्याचा प्रश्नच उद्भवत नाही. किंवा तशी अपेक्षाही करण्याचं विसरत चालले आहे मन आता!

तर अश्याच एका आजच्या रविवारी नवऱ्याने मेलबॉक्स रिकामं करण्याचं काम एकदाचं पूर्ण केलं. गठ्ठा स्वतः समोर ठेवला आणि कधी नव्हे ते एक एक लिफाफा चाळत खरंच काही महत्त्वाचं आहे का हे तपासण्याचं अजून एक निरस काम हाती घेतलं. आणि तेही स्वतः हून!! एवढा मोठा अनेपेक्षित आनंद नक्की दिला त्या मेलबॉक्सने आज 😂

तर सगळ्याच पत्रांवर साधारण ‘अनावश्यक’ असा शिक्का मारून झालेला असतांनाच एका पत्रावर हाताने माझा पत्ता लिहिलेला दिसला, शिक्का वॉशिंग्टन डीसी चा. लिफाफा उघडेपर्यंतच्या तेवढ्या अर्ध्या पाऊण मिनिटात हस्तलिखित पत्र मला तिथून कुणी पाठवू शकेल असं एकही नाव डोक्यात आलं नाही. Scan returned zero results. त्यामुळे उत्सुकता अजूनच ताणली जात होती.

पण..आतून खरंच खजिना निघाला! मागच्या महिन्यात माझी प्रोजेक्ट मॅनेजर पुढे अजुन शिक्षण घ्यायचं म्हणून राम राम म्हणून गेली, तिनं एक सुंदर note पाठवली होती पोस्टाने. मोजक्या ८,१० ओळी. पण अगदी मनापासून लिहिलेल्या. २ वर्षाच्या काळात एकाच टीम मध्ये असलो तरी वेगवेगळ्या शहरात राहून आम्ही काम करत होतो, २ वेळाच प्रत्यक्ष भेटण्याचा योग आलेला. पण wavelength मस्त जुळली होती. एकंदरीत सगळ्या अनुभवाला तिने थोड्या पण खऱ्या शब्दात व्यक्त करत पुढील वाटचालीसाठी शुभेच्छा देत निरोप घेतला होता ह्या पत्रातून. पण नेमका असा अनपेक्षित आनंद देणारा अनुभव दिल्याने कायमचा निरोप तिला देणं आता कधीच शक्य नाही होणार. कायम लक्षात राहणार आता ती!

सोपं असतं नाही तसं असे छोटे छोटे पण सुखद आणि अविस्मरणीय क्षण इतरांच्या आयुष्यात पसरवणं? मनापासून केलेल्या गोष्टी विसरल्या नाही जात. पत्र हे एक खूप खूप उत्तम माध्यम आहे खरंतर अश्या पद्धतीने आपल्या लोकांच्या मनात घर करण्याचं किंवा आधीच अस्तित्वात असलेल्या घरात प्रकाश उधळण्याचं. कागदावरच्या त्या साध्या सरळ शब्दात असलेली मायेची आणि काळजीची ओल वाचणाऱ्याला जाणवल्याशिवाय राहत नाही! Social networking च्या कोरड्या notifications च्या जगात अशी ओल नक्कीच ताजं तवानी करणारी असते मनाला, अगदी थेंबभर असली तरी. कारण त्यात असते मनापासून काढलेली आठवण, तुफान वेगाने धावत असताना मनापासून काढलेला वेळ. लिहिलेले तर डोळ्यांना दिसत असतेच पण न लिहिलेले शब्दही पोचतात वाचणाऱ्याचा नकळत. जादू नुसती. पुन्हा कधीही काढून अनुभवता येऊ शकणारी. It simply makes you travel through time!

खरं बघायला गेलं ना तर WhatsApp सारखं खूप प्रभावी आणि सोयीचं माध्यम आहे आज प्रत्येकाकडे आपल्या लोकांसोबत क्षणात व्यक्त होण्यासाठी. Everything is literally at your finger tips! कागद, पेन शोधायची गरज नाही, पोस्टात जाऊन पत्र टाकायची गरज नाही. लिहायचं जे मुख्य काम आहे तेही सोपं झालंय. टाईपल की पुढच्या क्षणाला समोरच्याच जग उजळ. पण व्यक्त व्हायचंय कुणाला? संवाद करायचाय तरी कशासाठी? तिथं भावना नव्हे तर भाव-ना असे प्रकरण असते एकूण. नुसतीच ढकला ढकली. आला विनोद, ढकल पुढे, व्हिडिओ..ढकल पुढे, सगळ्या विषयांवरचे उच्च ज्ञान..ढकल पुढे. ढकला, नक्कीच..तेही उपयोगी किंवा गरजेचे असते बऱ्याचवेळा. पण त्यातले दोन क्षण जवळच्या लोकांना नुसते ‘कसे आहात?’ विचारायला तुम्हाला वेळ मिळत नाही किंवा जमत नाही हे खरंच न पटण्यासारखे आहे. 🙂 नको त्या मुद्द्यांवर लोक तिथे खोलात जातात आणि हवं तिथे नुसता उथळपणा. मोठा आणि ‘…शाप की वरदान’ सीरिज मधला विषय आहे तो.

थोडक्यात फोनही आता त्या मेलबॉक्ससारखा झालाय..अनपेक्षित आनंद देणारे, मना-मनांना जोडणारे messages आणि calls कधीतरी येतात..एरव्ही नुसत्या आयुष्याचा देखावा मांडणाऱ्या जाहिराती आणि promotional offers..कृत्रिम आणि कोरड्या. जेवढ्या वेगाने पाठवल्या जातात, तेवढ्याच वेगाने विसरल्याही जातात.

त्या गर्दीत येतात काही ‘हस्तलिखित’ पत्रांसारखी अनपेक्षित. त्यांना ‘स्टार’ करून जपता येते. त्यांना जपायचे, तेवढेच उजळून निघते तुमचे आकाश. 🙂

एरव्ही…मामाचीच काय इतर सगळीच पत्रं हरवलेली..

 

कोरोना डायरीज…

लॉकडाऊनचा हा साधारण ४था आठवडा आहे. काम घरून, पोरांच्या शाळा घरून. महत्त्वाच्या कामापुरतं बाहेर पडता येतं, वाण-सामान, औषधं वगैरे सारख्या गोष्टींसाठी. रस्ते, गावं, शहरं, देशच्या देश भकास पडली आहेत. स्वप्नवत वाटतं कधी कधी सगळं. आता जाग येईल आणि पुन्हा त्या नॉर्मल म्हणवणाऱ्या जगात आपण परतू. पण नाही होत तसं काही.

महीन्याभरपूर्वी कल्पनाही केली नव्हती गोष्टी अश्या काही बदलतील ह्याची. थोड्याफार फरकाने सगळ्यांचाच पुढच्या काही महीन्यांसाठी आपआपल्या आयुष्याचा बराचसा भाग planned out होता. गृहीतच धरतो ना आपण सगळं. उद्या उगवणार, आज आहे तसाच. सभोवतालही कुठे जाणार आहे, तिथेच आणि तसंच असणार आहे सगळं. दिवसाचं routine, आठवड्याचे, महीन्याचे, वर्षाचे, पंचवार्षिक… सगळ्या टप्प्यासाठी आपला प्लॅन तयार असतो. आशावाद वगैरे आहेच, पण कुठेतरी आपल्या हातात सगळं आहे हा विश्वास!

धडपडत चालायला शिकतो, मग छान चालायला जमलं की वेग घेऊन आपण धावायला लागतो..एकदा ती गती लाभली की ती सोडवत नाही, ती आपला ताबा घेते. थांबणं हा पर्याय असूच शकत नाही. एवढं गणित पक्कं आणि स्पष्ट होतं.. वैयक्तिक पातळीपासून जागतिक पातळीपर्यंत.

पण मग कोरोनाने सगळंच खोटं ठरवलं. प्रत्येकाला थांबायला भाग पाडलं. बाहेर खूप भटकून झालं म्हणून आतल्या प्रवासाची सक्ती केली. माणसं आज घरात रहाती झाली आहेत, कोषात जाऊन खरंच महत्त्वाच्या प्रश्नावर, मुद्द्यांवर विचार करती झाली आहेत. थोडे का असेना, संवाद घडायला लागलेत घरा घरात. लांबच्या आपल्या लोकांची पण आठवण होऊन काळजी वाटायला लागली आहे. काहींना शब्द सापडले आहेत आणि काही शोधायची तयारी दाखवत आहेत.

आहे त्या परिस्थितीला आपल्या परीने लोक सामोरी जात आहेत. काही अजूनही फाजील आत्मविश्वास घेऊन बागडत आहेत. ती लोकं कदाचित अजूनही denial mode मध्ये आहेत. त्यांची कथाच वेगळी आहे. पण ज्यांनी स्वीकारलंय तथ्य त्यातले काही प्रचंड काळजीत आहेत, तर काही सकारात्मक दृष्टीने आहे त्या परिस्थितीला सामोरं जात आहेत. प्रत्येकाची हाताळायची पद्धत वेगळी. प्रत्येकाची जडणघडण, पार्श्वभूमी त्यावर प्रभाव नक्कीच पाडते. उगम जरी एक असला तरी संघर्षाचं स्वरूप प्रत्येकासाठी वेगळं आहे.  विनोद करण्याची वृत्ती अजुन शाबूत आहे, दुःख हलकं करण्याचं प्रचंड सामर्थ्य नक्कीच असतं विनोदात. परिस्थितीचं गांभीर्य हरवायला नको एवढंच.

पण सगळ्यांनाच ही नुसतं घरात बसून बदल घडवून आणण्याची मुभा नाहीये लाभलेली. काहींचे एका रात्रीत jobs गेलेत. हातावर ज्यांचे पोट आहे त्यांच्यासमोर चे प्रश्न अजूनच अवघड झाले आहेत. डॉक्टर्स, पोलिस, सरकारी यंत्रणा front line वर लढा देत आहेत. आणि बरेच लोक हतबल होऊन लागण झालेल्या आपल्या जवळच्या लोकांना कायमचा निरोप देत आहेत शेवटची भेट घडायची संधी न मिळताच. कदाचित प्रथमच माणसाला “….मेरा गम कितना कम है” ही ओळ खऱ्या अर्थाने समजत आहे. काही शब्द, विचार, सुविचार माहीत असणे वेगळे आणि साक्षात्कार झाल्यासारखे त्यांचा खरा अर्थ कळणे हे पूर्णपणे वेगळे! माणूस एकमेकांच दुःख समजून घेतोय किंवा प्रयत्न तरी करतांना दिसतोय हे मात्र नक्की. जमेच्या बाजूत नोंदता येतील अश्या खूप गोष्टी घडत आहेत. सुखापेक्षा दुःखात माणसाला एकमेकांच्या जवळ आणण्याचे सामर्थ्य नक्कीच जास्त असते हे सतत अनुभवायला मिळतंय.

समूह म्हटला की अनेक स्तर आले – आर्थिक, सामाजिक, राजनैतिक, धार्मिक. अगदी वैयक्तिक पातळीवरही कितीतरी वेगवेगळ्या छटा असतात माणसाच्या, ठळक दोन – मानसिक आणि शाररिक. आणि ह्या सगळ्याच्या पलीकडे जो सगळ्यात महत्त्वाचा आणि किंबहुना सगळ्यात उपेक्षित आहे तो म्हणजे नैसर्गिक.

अश्या सगळ्याच पातळ्यांवर परिणाम करतोय हा एवढासा व्हायरस.

निसर्गाने “पुरे आता” म्हणत आपल्या हातात घेतली आहेत का चक्र? की ही आपल्याच कर्माची फळं?

उद्या कदाचित सगळं पुन्हा so called normal होईल ही..पण आज जे काही घुसळल जातंय मनामनात ते नक्कीच क्षणभंगुर असणार नाहीये. परिणाम दूरवर जाणवत राहतील. माणूस कदाचित माणूस म्हणून जास्त परिपक्व होईल किंवा कोरोनाला नियंत्रित करून कदाचित अजून जास्त उन्मत्तही!

मानवजात म्हणून एक collective असा जो काही मार्ग पत्करला जाईल तो महत्त्वाचा. न जाणो ही सगळी परिस्थिती मानवाला मिळालेली शेवटच्या काही संध्यांपैकी एक असावी अन् जे घडतंय ती एक रंगीत तालीम!

कुठल्याही विपदेसाठी आपण पूर्णपणे सुसज्ज असूच शकत नाही. पण आलेल्या परिस्थितीला कसं सामोरं जाऊ शकतो आणि त्यातून येणाऱ्या काळासाठी काय बोध घेऊ शकतो एवढं मात्र नक्कीच आपल्या हातात असते.

त्यासाठी सगळ्यांना आवश्यक ते बळ लाभो हीच सदीच्छा! 🙏

 

 

थांबा-पहा-जगा…

Train station ते सध्याचे office हे अंतर साधारण १० मिनिटांचं आहे चालत. शहराचा मुख्य corporate area असल्यामुळे खूप सारे offices आणि खूप गर्दी! सतत वर्दळ असते सगळीकडे आणि वातावरणात नुसती घाई!

सुरुवातीला मस्त वाटायचं कारण सगळंच नवीन होतं. अन बघायला गेलं तर आहेच सुंदर सॅन फ्रांसिस्को! पण जस-जसा रोजचा होत जातो रस्ता तस-तशी नजर गृहीत धरते चांगल्या गोष्टी, अन मग दिसायला लागतात त्रुटी. तुडुंब वाहणारे रस्ते आणि footpath, त्यावरून आपल्याच विश्वात धावणारे मुखवटे म्हणा वा रोबोट्स.. “हर तरफ हर जगह बेशुमार आदमी, फिर भी तनहाईयों का शिकार आदमी!”

थोडक्यात अतिपरिचयात अवज्ञा!

Feel-good वगैरे वाटेल असं खूप खूप कमी दिसतं किंवा अनुभवायला मिळतं हल्ली, की माझंच मन बोथट होत चाललंय, संवेदना हरवत चाललीये आणि चांगलं ते हेरायला, “बघायला” विसरत चाललंय? शेवटी सगळं routine life पाशी येऊन थांबतं. चांगला बळीचा बकरा आहे ते कारण, सगळं काही त्यावर थोपवून मोकळे 😀

अन मग चालता चालता एखाद दिवस पर्यटक म्हणून आलेला कुणी बघायला मिळतो, ज्याच्या डोळ्यात कौतुक असतं शहराबद्दलचं . कॅमे-यातून आपल्याला अगदी साधारण वाटेल अश्या जागेचा, गोष्टीचा फोटो घेऊन त्याची आठवण म्हणून साठवण करण्यासाठी त्यांची धडपड सुरु असते आणि जे तुम्हाला विचारात पाडतं.

अजब असतो आपण. माणूस म्हणा, जागा म्हणा, वा वस्तू म्हणा, नसतात तेव्हा मिळवण्याची आणि अनुभवण्याची धडपड, मिळाल्या की आपल्या झाल्याचा आनंद आणि मग रोजच्या झाल्या की घरकी-मुर्गी-दाल-बराबर mode मध्ये जाऊन कौतुक असे काही उरतच नाही. बदलतं काय तर आपण आणि आपलीच नजर किंवा दृष्टीकोण.

हो, म्हणजे वेळेसोबत किंवा जास्त परिचयातून सध्या हाती आहे ते सगळं कसं एवढंही भारी किंवा अर्थपूर्ण नाहीये ही भावना येऊ शकते, पण..पण काहीतरी x-factor तर नक्की असेल ज्यानं एकेकाळी तुम्ही झपाटला होता इथवर पोचण्यासाठी? प्रचंड मेहनत घेतली होती आणि खूप खटाटोप केला होता. तुमच्यासाठी ‘रोजचं झालं’ असलं तरी जगाच्या अनेक कोपऱ्यात हे ‘रोजचं असणं’ एक मोठं स्वप्न असलेली झपाटलेली लाखो मनं असतील, अगदी तुमचं काही वर्षांपूर्वी होतं तशी!

बदल, प्रगती हवीच असते माणसाला, थोडा-और-चलेगा करत करत. Basic feature आहे ते आपलं! अन म्हणूनच चढाई करून झाल्यावर आहे त्या शिखरावर फार वेळ चित्त लागत नाही. महत्त्वाकांक्षा आणि समाधान ह्यांचा ताळमेळ बसवणे आणि कुठल्यातरी टप्प्यावर कायमचा तंबू ठोकणे हा स्वतंत्र विषय!

पण एक शिखर सर केल्यावर पुढचं बघता येणं आणि त्या दिशेने वाटचाल सुरु करणं जेवढं महत्त्वाचं, तेवढंच महत्त्वाचं असतं ते आहे त्या शिखराची “तिथं असतांनाच” किंमत कळणं आणि तिथं असणं भरभरून जगता येणंही. उगाच पुन्हा भविष्यात हुरहूर नको मागे काय सुटून गेलं ह्याची. 🙂

 

गाणेमन…

मला आठवतंय माझ्या लहानपणी आईला आवड होती स्वयंपाक करताना गाणी ऐकायची, जुनी गाणी. लता, आशा, किशोर कुमार, मोह. रफी…नकळत कानावर पडून पडून “चांगली” गाणी कळायला लागली. शब्द म्हणा, चांगले beats म्हणा. खोल, गहन अर्थ वगैरे कळायचे वय नसले तरी तेव्हापासून डोक्यात कायमचे घर करून बसली ती गाणी..

पप्पानी तेव्हा Philips चा २-इन-१ टेप रेकॉर्डर आणलेला, पार सुरतेवरून मागवला. गावात एक कॅसेट “भरून” देणारा होता. हव्या त्या गाण्याची यादी आणि एक कॅसेट द्यायची, साधारण १० रुपयात गाणी टाकून मिळायची. भारी ritual होते ते, अगदी विचार करून, आठवून आठवून गाण्याची यादी बनवायची शक्य तेवढे details देऊन. त्यामुळे कदाचित गाण्याचा metadata लक्षात ठेवायची सवय लागून गेली, कोणी गायलं, कोणता movie, कोण संगीतकार. १०-१२ गाणी मावायची एका कॅसेट मध्ये. त्यामुळे अगदी जपून जपून गाणी निवडायची. त्यात घरातले सगळेच वाटेकरी असायचे त्यामुळे quota असायचा. कोरी कॅसेट मिळायची तशी त्या काकाकडे पण आम्ही सहसा घरातल्याच जुन्या हुडकून न्यायचो..पप्पा घरात प्रवचनाच्या खूप साऱ्या कॅसेट्स आणत, त्यावर विशेष नजर असायची आमची 🙂 तर मग सगळे basics जमवून जायचे दुकानात, पुढचे tension म्हणजे त्या काकाकडे आपण निवडलेली सगळी गाणी असणे. लॉटरी लागण्याइतकं सुख असायचं. नसलं एखादं गाणं तर backup list ला तसा तोटा नसायचा. हे सगळं झालं की मग वाट पाहणं आलं. एकदाची तयार झाली कॅसेट की मग काहीतरी साध्य वगैरे केल्याचे feeling यायचे! कारण त्या process मध्ये जीव गुंतलेला असायचा..

पप्पा शक्यतोवर भजन, भक्तिगीतं आणि प्रवचन वगैरे ऐकण्यासाठी वापरत टेप. सगळ्यात मोठा वापर म्हणजे सकाळी आम्हा भावंडाना उठवण्यासाठी मोठ्या आवाजात भजनं आणि भक्तीगीतं  लावायची. “उठी उठी गोपाळा”, “पाऊले चालती पंढरीची वाट” वगैरे पासून ते अनुप जलोटा आणि गुलशन कुमार वगैरे सगळे आले त्यात. म्हणजे आताही ती गाणी पूर्ण आठवतात संगीतासकट! त्यावेळी चीडचीड व्हायची सकाळी सकाळी काय त्रास आहे म्हणून. पण आज जाणवतं की खरंच शांतता मिळायची त्या गाण्यांमधून एवढी चीडचीड करूनही. त्या वर्गातली नवीन अशी खूप गाणी बनतच नाहीत आता. पंढरीची वाट सुटून एकंदर सगळंच highway ला लागलंय..

तो लाडा-कोडाचा टेप माझ्या लहान्या भाऊ आणि बहीणीने मिळून शक्तिमानाच्या भक्तीत अर्पण केला. काय तर शक्तिमानासारखे गर-गर फिरायला घेतले दोघांनी आणि जाऊन आदळले त्यावर. दुरुस्तीच्या पलीकडे नेऊन सोडला त्याला..

बाकी मग मामांकडे होता टेप. सुटीत मग ऐकायला मिळायची गाणी. मामा आईपेक्षा लहान असल्याने त्यांच्याकडे “नवी” गाणी असायची. मला वाटतं कुमार सानू, अलका, कविता ही पिढी मामांमुळे introduce झाली.
त्यादरम्यान कदाचित दूरदर्शन सोडून दुसरे channels यायला सुरुवात होऊ लागली. कुठले एक चॅनेल होते नाव नाही आठवत पण त्यावर दिवसभर गाणी असायची. मला वाटतं गाण्याच्या “कचराकरणाला” तिथूनच सुरुवात झाली..नकोच जायला तिकडे..

आणि मग ओळख झाली walkman ची. ११/१२वी वगैरे उगवली होती मला वाटतं. गावाकडे काही आदीवासी लोक खांद्यावर टेप/रेडिओ घेऊन गाणी ऐकत फिरायचे. Walkman मला तेव्हा त्याचं आधुनिक स्वरूप वाटायचा 🙂
पण प्रवासात गाणी ऐकायची सवय त्यानेच लावली. पुण्याला इंजिनीअरिंगला admission मिळाल्यावर घर-पुणे असा रात्रीचा १२-१३ तासाचा प्रवास होता. तेव्हा मस्त गाणी लावून बाहेर काळोखात नजर हरवून विचार करण्याची सवय ह्या walkman चीच कृपा. सोनू निगमचा काळ होता तो. Private albums काढायचा trend सुरु झालेला होता तेव्हा. सोनूचा “दिवाना” ही default आणि सगळ्यात आवडती कॅसेट होती त्या प्रवासातली. आजही इतक्या वर्षानंतर जेव्हा केव्हा त्या मार्गाने प्रवास करायची वेळ येते तेव्हा तेव्हा खिडकीतून रात्रीचे बाहेर बघतांना डोक्यात एकदातरी दिवानाचे एकतरी गाणे वाजतेच!

साधारण त्या दरम्यानच पुण्याला मावशीकडे Sony ची music system घेतली गेली. बघून आणि ऐकून खरोखर आश्चर्य वाटलेलं. सगळंच नवीन होतं ते. मोठे स्पीकर्स, flashy display, एक बाजू संपली की आपोआप पलटणारी कॅसेट 🙂 अन सगळ्यात महत्त्वाचं म्हणजे आवाजाचा दर्जा! भाऊ आणि त्याचे मित्रमंडळ karaoke लावून स्वत:च्या आवाजात गाणी record करत बसायचे, तरुण रक्त! 😀
मावशीला शास्त्रीय संगीताची आवड. म्हणजे आजही क्लासिकल म्हटलं की मला आधी तीच आठवते..

अन मग आले computers! तिथून सगळंच बदलत गेलं. कॅसेट ऐवजी आता हार्ड-डिस्क वर भरायची गाणी. WinAmp म्हणजे आमच्या पिढीचा मेगाफोन! हॉस्टेलला असताना computer चा वापर अभ्यासापेक्षाही गाणी ऐकायला जास्त केला! गुलज़ार तेव्हापासून कायमचा आपलासा झाला. ग्रुप मधल्या प्रत्येकीचा एक type होता गाण्यांचा,खिचडी व्हायची मग playlist ची. हॉस्टेल आयुष्याचा एक अविस्मरणीय भाग आहे तसा तो WinAmp अविभाज्य भाग आहे त्या hostel life चा. आजही मैत्रिणीचे आवडते गाणे लागले की संपूर्ण sessions आठवतात त्या गाण्यावरून हॉस्टेलला झालेले. आयुष्यभराच्या त्या मैत्रीत गाण्यांचाही मोठा वाटा आहे..

तिथून पुढे मग mobile ने गाणं ऐकणं वेगळ्या level ला नेऊन ठेवलं. सगळं काही बोटाशी. आधी आधी memory restrictions असल्याने ठराविकच गाणी फोनवर एकावेळी ठेवता यायची. आताच्या पिढीला हे झेपणारच नाही, म्हातारे झालोय आपण की पिढ्यांतर कमी व्हायला लागले आहे..सुपरफास्ट सगळेच! असो..
आता तर जागेला तोटा नाही हातातल्या फोन मध्ये. अन त्याचीही गरज काय सगळे cloud मध्ये असताना..
हवा तेव्हा पाडायचा गाण्यांचा पाऊस apps वापरून..निवांतपणा तेवढा कमी कमी होत चाललाय..

अन आतातर personal assistant आल्यापासून फक्त आज्ञा द्या, गाणी सुरु. नाही म्हटलं तरी निम्मा वेळ चुकीची गाणी लावतं ते पण कधी कधी त्यातूनही तुक्के लागून विसरायला झालेलं एखादं आवडतं गाणं लागून scene च बदलतो सगळा.

आता घरात to-do list आवरताना आम्ही नवरा बायको गाणी लावतो, लेकरू ऐकून ऐकून सध्या किशोर कुमार, लता, आशाचे हळू हळू फॅन व्हायला लागले आहे, आमच्या आधी तोच गूगल ताईंना order देऊन मोकळा होतो बऱ्याचवेळा..
कदाचित २०-२५ वर्षांनी तो लिहील किंवा म्हणेल…”मला आठवतंय माझ्या लहानपणी आई-बाबांना आवड होती गाणी ऐकायची…”

सगळं बदललं तरी चांगलं संगीत काळ, वेळ, नाती आणि माणसं जोडून ठेवतं..

 

कल भी..आज भी..

“Bye!”

नवरा office ला निघाला की तो नजरेआड होईपर्यंत मी तिथेच थांबते दारात.  नकळत ते ritual set झालंय. आपले आपणच घालून दिलेले काही नियम असतात. Logic वगैरेचा काही संबंध नसतो पण follow केल्याशिवाय काही रहावत नाही.

दार लावून मागे वळताच विचारांचे सगळे gears आपोआप change होतात. रोजच्या routine मध्ये असं मुरायला होतं की मेंदूला विशेष असं काही करावं लागत नाही. Muscle memory सगळा कारभार सांभाळून घेते. पुढचा साधारण एखाद तास तसाच जातो tasklist clear करण्यात.

मुलाला-तयार-करून-वेळेत-वरात-घराबाहेर-काढा हे एक साधं वाक्य तुमच्या दिवसाचा एक मोठा भाग असतं. त्याच्या तंद्रीनुसार तुम्हाला रोज unpredictable वाटेवरून जावं लागतं. ते कोडं असतं ना,  maze मधून उंदराला cheese पर्यंत पोचवण्याचं..entry आणि exit points ठरलेले असले तरी एक पाऊल पुढे, दोन मागे असा खेळ करत कष्टाचं “चीज” करायचं  😀  ह्या प्रोसेस मध्ये कधी डोक्याचा भुगा होतो तर कधी एकदम हसत खेळत सगळं पार पडतं. Predictable काहीच नाही एवढंच काय ते predictable!

वेळ एकच दाखवत असल्या तरी सतरा प्रकारच्या घड्याळी पाळत असतो आपण. त्या सगळ्या एकमताने वेळेची साक्ष देत असल्या तरी आपले स्वत:चे काही मापदंड ठरलेले असतातच आपण वेळेवर आहोत की उशिरा हे confirm करणारे. जसे parking मध्ये शेजारची car आहे की गेलीये, नेहमीच्या वाटेवर असणाऱ्या stop वरची bus आहे की गेलीये..अगदी खात्रीचे मोजमाप म्हणजे निघताना रोज लावल्या जाणाऱ्या नेहमीच्या playlist मधले कोणते गाणे संपत आले आहे.. 🙂

Commute time मला खरंच आपला स्वत:चा वाटतो. कदाचित तोवर सकाळच्या कामांचा  एक मोठा टप्पा पार पडलेला असतो त्यामुळे डोक्याला शांतता लाभलेली असते. ह्या वेळात ठरलेली गाणी नाही ऐकत मुद्दाम. लावायचा radio. मजा असते. अर्ध्यापेक्षा जास्त वेळा डोक्याला shot देणारीच गाणी लागतात तशी. अगदीच असह्य झालं तर सरळ news ऐकायला घेऊन अजून डोकं जड करून घ्यायचं. पण कधी कधी लागतं आवडणारं गाणंही. ठरवून ऐकायला घेतलेलं favourite गाणं अन असं radio ने ध्यानी मनी नसतांना ऐकवलेलं तेच गाणं..गाणं एकच असलं तरी होणारा आनंद अगदी वेगळा. “Expected” आणि “Unexpected” ह्यातला फरक संदर्भासहित स्पष्ट!

गाण्यांमध्ये तुम्हाला स्थळ आणि काळाच्या पलीकडे घेऊन जाण्याचे सामर्थ्य असते. जड शब्दात सांगायचे झाले तर “ह्या मोठा विश्वाच्या पसाऱ्यात धुळीच्या कणाएवढ्या रस्त्यावरील असलेल्या गाडीत गाणी ऐकणाऱ्या तुमच्या मनात एक total नवीन विश्व निर्माण होतं तेवढ्या काही क्षणांत!” Amazing आहे सगळंच! अन मग खाडकन drivingचे-नोबेल-ह्यांना-द्या-वर्गातले कुणीतरी तुम्हाला आहे त्या विश्वात परत आणते.  ही मंडळी तुम्हाला “ह्या क्षणात” जगायला शिकवते हे मात्र तेवढंच खरं. प्रत्येक अनुभवात एक तरी जमेची बाजू असतेच 🙂

एव्हाना हे सगळे सुरु असताना तुमचा मेंदू halfway office मध्ये पोचलेला असतो. आज काय करायचे आहे, काय महत्त्वाचे आहे वगैरे वगैरे..बराचसा भाग mechanical थोड्या फार फरकाने. कधी आगी लागलेल्या असतात कधी भयाण शांतता. लोकांपेक्षा मुखवट्यांसोबतच जास्त deal करायचं असतं त्या जगात. पण नाही म्हणायला ह्या जत्रेतही आपली म्हणता येतील अशी मैत्रीची  ४ माणसं जोडली जातातच. कामाचं स्वरूप, load, teams etc बदलत राहतात पण ही unique connections नाही. मला तरी आजवर गेले तिथे अशी लोकं भेटत आली आहेत. Office life  खरंच सोपं होऊन जातं त्यांच्यामुळे. बाकी office हा मुद्दा बराच ऐसपैस आहे बोलायला घेतला तर..

दिवस संपण्याच्या दिशेला लागला की पुन्हा उरलेलं routine तुम्हाला व्यस्त ठेवतं.

थोड्या फार फरकाने आठवड्याचा प्रत्येक दिवस ‘थोडक्यात’ असाच जातो. Weekends ची कथा वेगळी. आठवडा तुम्ही असा weekend ची वाट बघत लढवता, एकामागून एक..अन ह्या खो-खो मध्ये पूर्णच्या पूर्ण वर्ष संपल्याची खाडकन जाणीव होते. खाडकन! मागोवा, सिंहावलोकन, introspection…काहीही करायला घ्या..त्यातून जे काही बाहेर येते किंवा जाणवते ते खरंच हलवून सोडतं तुम्हाला तेवढे काही क्षण..एवढा काळ सरून गेला काही कळायच्या आत?काय हरवले, काय मिळवले? काय करायचे आहे, काय राहून गेले? काय बरोबर होते, आणि काय चूक? त्या मंथनाला अंत नाही.

दिवसाचं, आठवड्याचं, महिन्याचं, वर्षांचं routine आणि planning करत राहतो माणूस. आज हे करायचे, पुढच्या आठवड्यात ते, ६ महिन्यांनी अमुक आणि काही वर्षांनी तमुक..Amazing आहे माणसाचं हे optimism!  हा आशावादच चालतं ठेवतो सगळ्यांना. अधून मधून त्या आशावादाला challenge करणारे बरेच काही घडत असते. अन त्यावेळी खोल खोल मनात काहीतरी नकळत रुजतं, आपल्याला कुठेतरी बदलतं, आजमध्ये जगायला शिकवतं. दोन्ही गोष्टी आवश्यक आहेत तश्या आणि एकमेकांना पुरकही. आजमध्येही जगता यायला हवं आणि उद्याचाही विचार डोक्यात असावा. कुठलं तरी एक टोक धरून ठेवलं तर तोल जाणारच.

म्हणून लहान लहान गोष्टीतून आज, ह्या क्षणात मिळणार आनंद सुटू द्यायचा नाही आणि उद्या डोक्याला ताप होईल एवढंही आजमध्ये अडकून पडायचं नाही. पुढच्या पायरीवर ठेवलेले पाऊल आपल्याला पडू देणार नाही ही खात्री झाल्याशिवाय आपण मागची पायरी सोडत नसतो, आणि पडू-झडू ह्या भीतीने आहे त्याच पायरीवर मुक्कामही ठोकत नसतो 🙂

चालत रहायचं अन जगतही!

 

खरंच किडींग…

#”लाभ”ले-भाग्य-आम्हासी

दोन बोके, माकड आणि लोण्याचा गोळा..बाबा अक्षतला गोष्ट सांगतात.
“दोघांचे भांडण तिसऱ्याचा लाभ” ह्याचे detail स्पष्टीकरणही देतात.
काही दिवसांनी बाबा उगाच surprise test घेतल्यासारखं “अक्षत, दोघांचे भांडण तिसऱ्याचा लाभ म्हणजे काय रे?”
“म्हणजे, आई बाबा भांडे घेतात आणि मी लाभ घेतो” 😀 😀 😀

********************************************************************************

#एक-से-भले-दो-तीन

मध्येच बाबाना मराठी गाणी ऐकायची लहर येते. त्यातलं एक अक्षतला आवडून जातं “हे जीवन सुंदर आहे”.
मग त्याच्यावर काही दिवस ह्या गाण्याचा प्रभाव..येता जाता गायन होतं. अन मग एका भल्या सकाळी तानसेन गायले:
“हे जीवन सुंदर आहे,
हे जीवन सुंदर आहे,
हे जीटू सुंदर आहे,
हे जीथ्री सुंदर आहे….” 😀 😀 😀

********************************************************************************

#दे-धप्पा

कुठेतरी धडपडून आला आणि चौकशी करायला गेलं “कसा पडलास तू नेमका?”
उत्तर: “धप्पकन!!” 😀 😀

********************************************************************************

#कळे-ना-वळे

काहीही नवीन झालं घरात की साहेब लगेच notice करतात. अन applicable असलं तर compliment द्यायलाही कचरत नाहीत.
एकदा त्याला म्हटलं “अक्कू, तुझी बायको कायम खूष राहील.”
पहील्यांदा ऐकला त्याने हा शब्द त्यामुळे लगेच antenna वर.
“बायको? काय असतं बायको?”
“अर्रे, बायको म्हणजे wife”
“Ohh, I don’t like that”
“Why?”
“I don’t like horrible things” 😀 😀 😀

********************************************************************************
#न्यूटनच्या-नावाने-चांगभलं

मैत्रिणीसोबत खेळणं सुरु होतं. आपला favorite चेंडू तिला खेळायला दिला. ती आपली चेंडू वर फेकून झेलायचा प्रयत्न करत होती. ह्याच्या चेहऱ्यावर जरा tension, शेवटी रहावलं नाही आणि म्हणालाच
“Don’t throw it very high, it will go up in the outer space and will not come back!!!!” 😀 😀 😀

********************************************************************************

#सूचना-समाप्त

खेळायला निघाली स्वारी आणि आईच्या रोजच्या सूचना सुरु..”Bike घेऊन रस्त्यावर जायचं नाही”, “अंधार पडायच्या आत घरी यायचं” वगैरे वगैरे..
वैतागून म्हणाला शेवटी “Aai, How many times!! Everyday you tell me the same thing!!!”
“Akshu, that’s what mothers do. They give you same instructions again and again!”
“But Aai, I don’t need any constructions!!!” 😀 😀 😀

********************************************************************************

#जमीनदोस्त

Daycare मध्ये दंगा घालून आल्यावर संध्याकाळी बाबांना reporting सुरु होते.
“Baba, we danced today!”
“अरे वा! कशावर?”
“On the floor” 😀 😀 😀

********************************************************************************